شفافیت به شرطها و شروطها

در سال¬های اخیر شفافیت یکی از پرتکرارترین موضوعات مطرح در رسانه¬ها بوده است و به واسطه ظرفیت¬های آن در کاهش فساد، شفافیت به یکی از مطالبات اصلی مردم تبدیل شده است. اما با اینحال در برخی مواقع موضوع شفافیت مورد سو استفاده جریان¬ها نیز قرار گرفته است و کارکرد آن به کژکارکرد تبدیل شده است. به عنوان مثال در جامعه امروز برخی جریان¬ها با سوء استفاده از واژه شفافیت به دنبال جنجال¬سازی و فضاسازی رسانه¬ای علیه موضوعات و تخریب شخصیت¬ها و جریان¬ها هستند؛ و یا برخی به نام شفافیت، اجازه نقض حریم خصوصی دیگران را برای خود صادر می¬کنند و با افشای اطلاعات شخصی دیگران، شفافیت را از هدف اصلی خود دور می¬کنند.
شفافیت یعنی ارائه حق اطلاعاتی به مردم یا ذی¬نفعان. اما واژه شفافیت به دلیل بار حقوقی، سیاسی، اجتماعی و ... که در خود دارد نمی¬تواند به سادگی همین تعریف اجرا گردد و برای جلوگیری از سوء استفاده¬های احتمالی باید خود واژه شفافیت هم با در نظر گرفتن همه جوانب به شکلی شفاف و کاربردی تعریف گردد که به همین منظور شروطی را برای شفافیت در نظر گرفتند. به عنوان مثال زمانیکه به عنوان شفافیت، قرار است اطلاعاتی در اختیار مردم قرار بگیرد، لازم است این اطلاعات در زمان مناسب ارائه گردد تا هدف آن به جای ایجاد فضاسازی¬های کاذب رسانه¬ای و یا انحراف افکار عمومی، افزایش آگاهی عمومی و کمک به مردم برای تصمیم¬گیری باشد. همچنین اطلاعاتی که در شفافیت در اختیار مردم قرار می¬گیرد باید در قالب مناسب ارائه گردد که در این خصوص بهتر است دولت¬ها با استقبال از شفافیت و همکاری با اصحاب رسانه، خودشان قالب¬های رسمی و مناسبی برای شفافیت اطلاعاتی تعریف نمایند. کیفیت اطلاعات نیز از درجه اهمیت بالایی برخوردار است و اطلاعات نامعتبر نه تنها باعث تشویش افکار عمومی خواهد شد، بلکه باعث کاهش اعتبار شفافیت نیز خواهد گردید. نکته دیگر اینکه منبع و مکان شفافیت هم حائز اهمیت است. به عنوان مثال شفافیت از طریق رسانه¬های دولتی یک کشور یا از طریق رسانه¬های مستقل و یا از طریق رسانه¬های معاند می¬تواند نتایج بسیار متفاوتی به همراه داشته باشد. علاوه بر همه این¬ها در شفافیت، مخاطب اطلاعات نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. در بهترین شرایط اطلاعات باید در اختیار افرادی قرار بگیرد که ذینفع باشند و تصمیم¬گیرنده باشند و با توجه به مصالح عمومی تصمیم¬سازی می¬کنند. شفافیت عمومی در برخی اطلاعات و اسناد اگر در زمان نامناسبی انجام گردد می¬تواند مضراتی را نیز به دنبال داشته باشد. به عنوان نمونه اخیرا وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مصاحبه¬ای اظهار داشته است که «هیچ‌گاه مخالف رسانه‌ای شدن طرح موسوم به «صیانت» نبوده‌ام، اما به چگونگی آن انتقاد داشته و دارم». هر چند که این اظهارات توسط برخی رسانه¬ها تحت عنوان مخالفت وزیر با شفافیت اطلاعاتی تعبیر گردید، اما به نظر می¬رسد اظهار نظر وزیر ناظر به همین شروطی باشد که در حال حاضر برای شفافیت مطرح می¬گردد. طرح صیانت، طرحی است که با فضای مجازی و بخش بزرگی از زندگی مردم سروکار دارد و این حق مردم است که در خصوص این طرح آگاهی کافی داشته باشند و نسبت به خلاء¬های احتمالی آن انتقادات خود را مطرح کنند؛ بنابراین در اصل شفافیت اطلاعاتی این طرح هیچ حرف و حدیثی وجود ندارد. اما اشکال در عدم رعایت شروط زمانی این طرح است. طرح صیانت زمانی به یکی از پربحث¬ترین موضوعات فضای مجازی تبدیل گردید که هنوز بسیاری از تصمیم¬گیرندگان هم در خصوص آن انتقاد داشتند و به جمع بندی نرسیده بودند و بسیاری آن را یک طرح خام و لازم به اصلاح می¬دانستند. اما همین طرح خام با تمام جزئیات در رسانه¬ها مطرح گردید و با شیطنت برخی رسانه¬های داخلی و خارجی چنین القا گردید که طرح مزبور نه تنها تصویب بلکه در مواردی در مرحله اجرا نیز قرار گرفته است و بدین ترتیب باعث تشویش اذهان عمومی نسبت به کلیت این طرح و جنجال¬سازی هزینه¬ساز گردید. در صورتیکه لازم بود این طرح پس از بررسی¬های لازم و جمع بندی مسئولان در رفع نواقص آن به صورت عمومی مطرح می¬گردید و در آن مرحله دیدگاه عمومی نسبت به طرح مورد سنجش قرار می¬گرفت تا این طرح به دور از جنجال¬سازی-های رسانه¬ای در فضایی آرام و در جهت تامین منافع عمومی تحت شفافیت اطلاعاتی قرار می¬گرفت. در حال حاضر همانگونه که وزیر مطرح کرده است اطلاع‌رسانی زودهنگام و گاه ناقص یا متناقض درباره مفاد این طرح موجب بی‌اعتمادی افکار عمومی گردیده است و بر روند تلاش‌های اصلاحی این طرح اثر منفی گذاشته است. همچنین به نظر می¬رسد طرح صیانت پیش از آنکه لازم باشد برای مخاطب عمومی مطرح گردد باید در اختیار نخبگان قرار می¬گرفت و علاوه بر شرط زمانی شفافیت، شرط مخاطبین نیز به درستی در آن لحاظ نگردیده بود. در شفافیت اطلاعاتی رعایت شروط به قدری مهم است که حتی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) نیز بار‌ها در بیانات خود به آن اشاره داشتند و شفافیت را به شرط رعایت شروط لازم باعث افزایش اعتماد مردم به حکومت می¬دانند.
سواد رسانه
ارزش کلان¬داده¬¬ها در تصمیمات مدیریتی
در مدیریت سازمان‌ها و تصمیم‌گیری¬های مهم راهبردی، استفاده از کلان داده‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. کلان داده‌ها، اطلاعات جامع و کاربردی هستند که می‌تواند مبدأ تصمیمات بزرگ باشد. تصمیم‌گیری بر اساس کلان داده‌ها سه مزیت دارد. اولین مزیت آن است که تصمیمات با اطمینان بیشتری گرفته خواهد شد. دوم اینکه همیشه مالکان کلان داده پیش‌قدم خواهند بود و سوم اینکه بر مبنای کلان داده می‌توان در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرد.
چگونه فضای مجازی ساختار‌های سازمانی را تغییر می‌دهد؟
خود مدیریتی، در ایجاد و افزایش قدرت افراد برای مدیریت بر رفتار و عملکرد فردی و سازمانی‌شان و ارتقای بهره‌وری نقش مهمی دارد. با وجود تحولات دیجیتال، افراد بهتر می‌توانند خود را مدیریت کنند. همچنین گسترش ارتباطات باعث می‌شود راه‌حل‌های مختلف برای حل یک مسئله به‌راحتی در دسترس افراد قرار بگیرد و راهکار‌ها به‌مرور زمان کامل‌تر شده و توسعه پیدا کنند. اگر افراد برای توسعه روش‌های مختلف مدیریتی هنگام حل مسئله مشارکت داشته باشند، بستر تعاملی ایجاد می‌شود که به کمک آن می‌توان فرآیند‌های کاری را سریع‌تر و با بهره‌وری بیشتری پیش برد.